Choć mieszkają tysiące kilometrów od powiatu garwolińskiego, przodkowie chasydów z USA i Wielkiej Brytanii chcą uczcić pamięć cadyka Ariele Koznicera a nad jego grobem wznieść ohel.

Trzy lata temu, 19 września Żelechów odwiedził rabin Duvid Singer z Nowego Jorku. Rabin Duvid Singer pochodzi ze znanej rodziny rabinackiej z Pilzna. Należy do bobowskiej wspólnoty chasydzkiej z Brooklynu, od wielu lat zajmuje się upamiętnianiem miejsc pochówku słynnych cadyków oraz grobów ofiar Zagłady. Zabiega o odbudowę oheli między innymi w Parysowie, Żelechowie i Mielcu.

- Celem jego przyjazdu były poszukiwania grobu cadyka Ariele Koznicera, wywodzącego się ze słynnej dynastii chasydzkiej z Kozienic. Ariele Koznicer zmarł w dn. 25 września 1941 r. Wiadomo, że pochowano go obok ohelu, czyli niewielkiego budynku, tradycyjnie stawianego nad grobami rabinów i cadyków; a w ceremonii pogrzebowej udział wzięło wiele osób – wyjaśnia Krzysztof Bielawski, koordynator projektu Wirtualny Sztetl.  

Ariele Koznicer wywodził się ze słynnej dynastii chasydzkiej z Kozienic, w czasie drugiej wojny światowej przebywał w getcie w Żelechowie. Został pochowany w ohelu, jednak w wyniku dewastacji cmentarza wszelkie naziemne ślady grobu zostały zatarte. Poszukiwania miejsca jego pochówku zainicjował trzy lata temu Duvid Singer z Nowego Jorku. Obecnie są one prowadzone na zlecenie Mosesa Hirschlera z Wlk. Brytanii.

Pierwsze przesłanki wskazywały, że pochówek odbył się na starym cmentarzu żydowskim, znajdujący się w centrum Żelechowa przy ówczesnej synagodze, jednak ostatecznie w poszukiwaniach uwzględnia się także nowy cmentarz przy ul. Reymonta.

Początki poszukiwań grobu nie były łatwe jak informuje Krzysztof Bielawski -

Nowe informacje, cel coraz bliżej

Jak udało się ustalić cmentarz uległ częściowej dewastacji w czasie wojny, a przez kolejne dekady służył jako kopalnia piachu. Z tysięcy stojących tu nagrobków do dziś ocalały nieliczne. Rozmowy ze  starszymi mieszkańcami poszukiwaczy grobu Ariele Koznicera nie wnosiły wiele do sprawy. Nikt nie pamiętał, gdzie pochowano cadyka.

- Przełom nastąpił 22 lipca, w ostatni wtorek. Aleksander Schwarz z Komisji Rabinicznej do spraw Cmentarzy ustalił przybliżone miejsce, w którym stał drewniany ohel. Odnalazł też zbiorowe, nieoznakowane groby osób rozstrzelanych w latach Zagłady. Teraz czas na badania z użyciem specjalistycznego detektora, który wskaże gdzie dokładnie spoczywa cadyk Koznicer. Środowiska chasydzkie ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii zamierzają wznieść nad jego grobem nowy ohel – dodaje historyk, Krzysztof Bielawski.

Duvid Singer upominał się już o pamięć w powiecie garwolińskim

12 marca 2012 r. doszło do spotkania rabina Duvida Singera i wicewojewody mazowieckiego Dariusza Piątka. Podczas wizyty w warszawskim ratuszu rabin Singer przekazał wojewodzie podziękowania za zajęcie się sprawą cmentarza gminy żydowskiej w Parysowie oraz obory zbudowanej z macew w pobliskiej Starowoli.




Zdjęcia: sztetl.org.pl

Autor: Krzysztof Bielawski, opr. Marlena Rosłaniec